Het grootste risico voor beleggers op dit moment is hoge inflatie. De markt legt weliswaar te veel de nadruk op inflatie op korte termijn, maar tegelijkertijd onderschat ze de inflatie op lange termijn. Het bericht dat Powell de rente de volgende keer wel eens met 50 basispunten zou kunnen worden verhogen werd met gejuich ontvangen, omdat daardoor de inflatie sneller onder controle zou komen. De Fed zal echter prima kunnen leven met een inflatie die langere tijd tussen de 3 en de 4 procent blijft schommelen, al zal Powell dat nooit toegeven. In de eurozone gaat het al helemaal niet om het bestrijden van hogere inflatie. Sinds Draghi medio 2012 verklaarde dat hij er alles aan zou doen, gaat het alleen nog maar om het voortbestaan van de euro. De ECB is niet de hoeder van de koopkracht, maar moet ervoor zorgen dat er geen nieuwe financiële crisis ontstaat. Reflatie of financiële repressie is onderdeel van de oplossing en in dat plaatje is een wat hogere inflatie eerder een oplossing dan een probleem. En die financiële crisis is door de oorlog in Oekraïne dichterbij gekomen. Russen willen van hun investeringen en bezittingen in euro af, als die voor dit tijd al niet zijn bevroren of geconfisqueerd. De Russische centrale bank heeft geleerd dat reserves in euro niet veel waard zijn, er zijn meer centrale banken die vrezen voor hun tegoeden in euro. Ook Arabieren en Chinezen zullen uit de aanpak van de Russen de conclusie trekken dat Dubai of Singapore veiliger zijn dan Londen of Parijs. Daarbovenop komt nog het fors oplopende tekort op de handelsbalans. Als de petrodollars van de Russen niet meer ingewisseld worden voor euro, moeten we straks harde dollars verdienen om energie te importeren. In combinatie met het contrast van het beleid van de ECB met de Federal Reserve kan de euro verder verzwakken en daarmee de inflatie oplopen. 

Inflatie was al hoog

Voordat de oorlog in Oekraïne begon was de inflatie al opgelopen. Het is in de eerste plaats een probleem dat veroorzaakt is door de centrale banken zelf. Na de Grote Financiële Crisis ging de geldkraan ook open, maar die is vrijwel uitsluitend gebruikt om de gaten in het financiële systeem te dichten. Het geld was voor die tijd al uitgegeven. Omdat het laten draaien van de geldpers toen niet leidde tot meer inflatie, waren er nu veel minder remmingen om hetzelfde wapen nog een keer te gebruiken. Veel van dat geld bereikte ook nog eens de reële economie, waardoor de vraag naar producten sterk steeg. Overigens ging ook een groot deel naar huizen en de financiële markten, maar die vormen nog geen onderdeel van het inflatiemandje. Iedereen mag dan wel naar de aanbodkant wijzen als de oorzaak van het probleem, maar de aanbodkant werd wel geconfronteerd met een 30 procent toename van de vraag. De gestegen prijzen van veel producten vormen nu een prima excuus voor de dienstenkant van de economie om bij het opengaan ook de prijzen te verhogen en met de krapte op de arbeidsmarkt stijgen de lonen met enige vertraging mee. In een brood gaat minder dan een kilo graan. Dat kostte een jaar geleden een kwartje en nu twee kwartjes. Natuurlijk gaat er relatief veel energie in, ongeveer 4 Megajoules om 1 brood te bakken, maar in een kuub aardgas gaan 38,3 megajoules. Aardgas wordt per Mwh verhandeld en in 1 Mwh gaan ongeveer 103 kuub en die prijs is nu 107 euro per Mwh. Dat is nog altijd een prijs van meer dan 1 euro per kuub, maar per brood gaat het dan om een dubbeltje. Nu wordt er volop gewaarschuwd dat de prijs van een brood van 2,5 euro naar 5 euro gaat, maar dat zou dan wel uit moeten kunnen. Met corona en de oorlog in Oekraïne als excuus, is de consument bereid het te betalen. Ook de lonen stijgen. Het is wellicht niet goed zichtbaar in de statistiek, maar wie nu van baan wisselt, kan eenvoudig veel betere arbeidsvoorwaarden bedingen. Energie en voeding zijn onterecht geen onderdeel van de kerninflatie. Eigenlijk vormen deze twee onderdelen juist de kerninflatie. Voeding en energie zijn eerste levensbehoeftes. Verder is eigenlijk alles energie, dus hogere energieprijzen druppelen met vertraging door in de prijzen van veel andere producten. Bedenk verder dat renteverhogingen om de inflatie te bestrijden tot wel 18 maanden nodig hebben voordat ze effect krijgen en de ECB moet nog beginnen. Een verdere escalatie in de Oekraïnse oorlog is voldoende om een renteverhoging dit jaar uit te sluiten. Natuurlijk remt de inflatie de economische groei en daarmee uiteindelijk ook de inflatie, maar wie denkt dat de inflatie daarmee automatisch onder de 2 procent zal uitkomen doet aan wensdenken. 

Structureel hogere inflatie

Er zijn juist op dit moment ook veel factoren die zorgen voor structureel hogere inflatie. Zo zitten we precies in het midden van de pensionering van de babyboomgeneratie. Het is de eerste generatie ooit die veel heeft gespaard. Dit zijn mensen die de afgelopen decennia één dag in de week gewerkt hebben voor hun pensioen. Dat betekent 1 dag in de week wel produceren, maar niet consumeren. Nu stoppen ze met produceren en gaan ze alleen nog maar consumeren. Soms is het zo simpel als vraag en aanbod. Het bizarre is dat iedereen wijst op de vergrijzing in Japan als zijnde een oorzaak van deflatie. De deflatie in Japan werd in de eerst plaats veroorzaakt door het uiteenspatten van een dubbele zeepbel van ongekende omvang. Voor wat betreft de vergrijzing zit er hier een groot verschil tussen correlatie en causaliteit. Inflatie is structureel hoger door de deglobalisatie. Was het eerst nog omdat met lange productieketens we risico’s lopen in de bevoorrading. Klinkt mooi op papier, maar in de praktijk zijn die ketens er niet voor niets, het resultaat is namelijk dat met die lange ketens de laagste prijs te realiseren is, iets waar producenten niet zo snel van afstappen. Sinds de Russische inval gaat het niet alleen meer om dit risico, maar om autonomie. We willen zelfvoorzienend worden, op het gebied van energie, technologie, militair, financieel, op het gebied van essentiële grondstoffen en ook nog op het gebied van voedsel. Dat zijn dure hobby’s. Vooral de energietransitie is zo’n dure hobby, maar wel één waar met vereende krachten aan wordt gewerkt. Met alternatieve energie prijzen we ons uit de markt, zeker als de Chinezen voor de helft van de prijs goedkoop fossiele brandstoffen afnemen van de Russen. Door corona en nu de oorlog in Oekraïne is de overheid ook een stuk groter geworden en er zit correlatie en causaliteit tussen een grotere overheid en hogere inflatie. Verder zijn de afgelopen decennia de prijzen niet alleen gedrukt door globalisering, maar ook door de IT-revolutie. Het heeft geresulteerd in diverse grote tech-bedrijven die effectief een monopolie hebben. Monopolies staan er niet om bekend om voortdurend de prijzen te verlagen. Wat gratis begon is nu allemaal as-a-service en het blijkt opmerkelijk eenvoudig om daar voortdurend de prijzen te verhogen. In menig opzicht is de oorlog in Oekraïne ook een IT-oorlog. Dankzij sociale media heeft Zelensky de pr-oorlog gewonnen. Er wordt volop gehacked en cyber-attacks zijn een normaal wapen geworden. En met cryptovaluta wordt de financiële boycot ontlopen. Dit alles schreeuwt om meer regelgeving, en daarmee hogere prijzen. Door het internet en sociale media kunnen bedrijven zich niet meer verstoppen. Het is opvallend hoeveel bedrijven gestopt zijn met hun Russische activiteiten. Millennials willen zowel als werknemer en als consument dat bedrijven stoppen met foute activiteiten. Er is ook sprake van een slinger die nu gaat van de factor kapitaal naar de factor arbeid. De macht van de vakbonden is verdwenen, maar op sociale media kunnen werknemers zich veel sneller en effectiever organiseren. Verder onderschatten we nog altijd de ontwikkeling van de vraag de komende jaren. De groei van de consumptie is dankzij Azië enorm, terwijl we juist op het gebied van grondstoffen door corona en de verduurzaming jarenlang niet hebben geïnvesteerd, een recept voor structureel hogere prijzen. 

Beleggen bij hoge inflatie is wennen

Het is even wennen om terug te zijn in een periode van hogere inflatie. Dit is iets van een vorige generatie, of wellicht zelfs twee generaties geleden. We moeten terug naar opa’s portefeuille om te zien hoe een portefeuille er dan uit zou zien. Toen vormde Royal Dutch Shell de hoeksteen van de portefeuille en waren Schlumberger, Mobil en Broken Hill echte blue chips. Marc Rich & Co werd rijk door de handel in grondstoffen. Alleen voor particuliere beleggers zijn de mogelijkheden om zichzelf te beschermen tegen inflatie tegenwoordig beter dan vroeger. Wel waren er de huizenprijzen die wel lange tijd goede bescherming boden tegen hoge inflatie. Het gewicht van sectoren als energie en mijnbouw op de beurs is ondanks de hiervoor geschetste ontwikkeling opvallend laag. Blijkbaar zijn nog niet overal de hogere inflatieverwachtingen verdisconteerd.