Op verzoek van de ECB en gesteund door DNB keren banken in de eurozone geen dividend meer uit. Ook pensioenfondsen en vermogensbeheerders roepen bedrijven op geen dividend uit te keren. De gedachte is dat het niet uitkeren van dividend bijdraagt aan meer stabiliteit. Dat lijkt nog niet te worden bevestigd door de dalende koersen van banken en bedrijven die het dividend passeren. De buffers van de banken mogen dan groter zijn dan tijdens de vorige crisis, toen werd er tenminste nog dividend betaald door veruit de meeste bedrijven. Blijkbaar is er nu geen vertrouwen meer dat bedrijven het zonder deze noodmaatregel redden. Maar zoals zo vaak is het middel is erger dan de kwaal.
Het uitkeren van dividend zorgt voor vertrouwen. De balans en de verlies- en winstrekening van bedrijven draait meer om aannames en schattingen dan om echt geld. Winst is geen absoluut getal meer, het is een begrip. Bedrijven die contanten uitkeren in de vorm van een dividend laten zien dat ze ook echt winst maken. Als ze het dividend blijven uitkeren in slechte tijden, dan is dat omdat de balans solide is en er vertrouwen is in de toekomst. Het schrappen van het dividend zorgt voor onrust, blijkbaar is er meer aan de hand.
Het uitkeren van dividend dwingt bedrijven ook om winst te maken. Het herinnert het management er voortdurend aan dat een investering voldoende op moet leveren om ook dividend te kunnen uitkeren. Deze disciplinerende werking gaat nu verloren. Nu is het belangrijker om een wit voetje te halen bij de overheid, ook al levert een investering niet meer het vereiste rendement.
Voor beleggers is er ook zoiets als een dividendsteun, iets wat vooral relevant is in een markt waarin de koersen hard dalen. Zonder het ijkpunt van het dividendrendement kunnen koersen nog verder zakken. De waarde van een bedrijf staat gelijk aan de waarde van de toekomstige kasstromen. Nu die kasstromen voor de aandeelhouder minder zeker zijn geworden, kan de risicopremie op aandelen alleen maar omhoog.
Een fraai dividendrendement is een belangrijke overweging voor startende beleggers om een aandeel te kopen. Veel bedrijven hebben daarom een langjarige historie waarin ze elk jaar het dividend verhogen en aandeelhouders aan zich binden. Dat patroon wordt nu doorbroken.
Omdat veel beleggers hun strategie baseren op dividend zijn er ook veel beleggingsfondsen en indexfondsen die daarop inspelen. Hoog dividend indices zullen bedrijven, die geen dividend meer uitkeren, meteen uit de index verwijderen. Actieve dividendfondsen kunnen natuurlijk een streep door het dividend al helemaal niet uitleggen. In Angelsaksische landen zijn er institutionele beleggers die alleen in aandelen mogen beleggen die dividend uitkeren. Vaak is de belastingdruk op dividenden ook veel lager dan de belasting op vermogenswinsten. Bij elkaar zorgt dit voor meer onbedoelde verkoopdruk.
Het slachtoffer is de aandeelhouder, voor velen is dat de onzichtbare kapitalist. Het kapitalisme wordt zeker verder gesloopt met deze maatregel. De echte slachtoffers zijn de gepensioneerden, verzekerden en spaarders. Pensioenfondsen mogen nu gaan uitleggen dat de pensioenen worden verlaagd, maar dat daardoor bedrijven overeind kunnen blijven. Bedrijven die zelf uitstekend in staat zijn om een afweging te maken ten aanzien van het dividendbeleid.
Eerst heeft de centrale bank de spaarrente gemanipuleerd naar het nulpunt, daarna zorgde het opkoopbeleid dat de rente op obligaties negatief werd. Gedwongen door dit beleid gingen beleggers op zoek naar inkomen uit aandelen, op zoek dus naar dividend. Zolang het dividend maar werd uitgekeerd, waren dagelijkse koersbewegingen minder relevant. Het is ze niet gegund. Blijkbaar moet alles op alles worden gezet om te voorkomen dat geld in beweging komt en dat het naar de reële economie stroomt.
Photo by Markus Voetter on Unsplash