Het epicentrum van de virusuitbraak verschuift van Europa naar de Verenigde Staten. Daar worden steeds meer maatregelen getroffen om de uitbraak in te dammen. Drie op de vier Amerikanen zitten nu in een vorm van lockdown. De verwachtingen ten aanzien van de Amerikaanse economische groei in het tweede kwartaal zijn dramatisch. Sommigen gaan zelfs zo ver om een krimp van 30 tot 40 procent te voorspellen. Dit is wel een geannualiseerd cijfer, dus ongeveer het viervoudige van de BBP-cijfers zoals ze in de rest van de wereld worden gepubliceerd. Desondanks is het een krimp die niet eerder is vertoond.
Een bear-markt wordt gevoed door slecht nieuws en de gifbeker is nog niet leeg, zowel voor wat betreft de virusuitbraak als de economische consequenties. Economische cijfers zullen dramatisch zijn in de komende maanden. Winsttaxaties moeten nog volgen. Professor Shiller spreekt van een negatieve zeepbel. Mensen zien de koersen dalen en proberen uit te vinden waarom. Verhalen die daling verklaren worden uitvergroot, waardoor koersen verder dalen. De markt is in de greep van de angst. Dat is ook terug te zien in de VIX-index. Die is sinds 11 maart niet beneden de 50 is geweest. Dat zorgt alleen maar voor irrationaliteit, waardoor volatiliteit zichzelf kan voeden.
De afgelopen maand zijn er veel monetaire en fiscale maatregelen getroffen om de economische gevolgen te bestrijden. Centrale bankiers hebben er een nieuwe doelstelling bij: er voor zorgen dat de overheid zich verzekerd weet van goedkope financiering door uitgifte van obligaties. In de Verenigde Staten verlaagde de Federal Reserve de rente met 150 basispunten en koopt nu onbeperkt verschillende activa op. Daarnaast injecteert ze biljoenen in de repo-markt, biedt ze onbeperkte dollarswaplijnen en zijn eisen ten aanzien van kapitaalbuffers voor banken versoepeld. Dat lijkt voldoende om de dollar te verzwakken. De Amerikaanse overheid stopt ook $ 400 miljard in een Exchange Stabilization Fund. De Federal Reserve kan daardoor tien keer dat bedrag - $ 4 biljoen – uitlenen aan het bedrijfsleven. De balans van de Fed is net door de $ 5 biljoen geknald, maar zal dit kwartaal nog een omvang bereiken van $ 7 biljoen. De Fed is de markt geworden.
In Europa koopt de ECB dit jaar in ieder geval 1,1 biljoen euro, waaronder nu ook obligaties van Griekenland. Inmiddels is er ook geen limiet meer hoeveel de ECB aan obligaties kan kopen van welk land dan ook land. Ook hier is monetair financieren een feit. Verder is de rente op de TLTROs verlaagd naar -0,75% en zijn ook hier de eisen voor de kapitaalbuffers van banken versoepeld. Verschillende landen stimuleren fiscaal. Duitsland laat alle begrotingsregels varen. Volgens de G20 bijeenkomst van 26 maart is de totale fiscale impuls groter dan $ 5 biljoen.
Al die biljoenen bij elkaar lopen al snel op tot 15 tot 20 procent van het BBP. Dit cijfer is nog niet geannualiseerd, dus dan gaat het om een potentiële impuls in het tweede kwartaal van 60 tot 80 procent. Dat lijkt voldoende om een krimp van 30 tot 40 procent aan te pakken. Het is onwaarschijnlijk dat die liquiditeiten weer snel uit de markt zullen verdwijnen, als de situatie rondom het Coronavirus normaliseert. Zelfs als de economie een U-vormig herstel doormaakt, zal er op de financiële markten sprake zijn van een V-vormig herstel. Markten lopen immers altijd vooruit op toekomstige ontwikkelingen. Maar eerst moeten we het slechte nieuws achter ons laten. Helaas is het zo dat vrijwel in elke bear-markt het eerste dieptepunt nog een keer wordt getest.
Photo by Todd Turner on Unsplash