Als je focust op de kosten, gaat de kwaliteit omlaag. Als je focust op kwaliteit, gaan de kosten omlaag. If you pay peanuts, you get monkeys. Nu staat Nederland internationaal bekend als zuinig, maar dat zorgt niet voor meer rendement. Laten we beginnen met sparen. Het mag duidelijk zijn dat in alle landen van de eurozone sparen - na inflatie en fiscale heffingen – de komende jaren een negatief rendement in de orde van 4 tot 5 procent per jaar oplevert. Desondanks zorgt de Nederlandse zuinigheid er voor dat Nederlanders meer voldoening halen uit sparen dan de spaarders in een aantal vergelijkbare economieën. Meer dan de helft van de Nederlanders is namelijk tevreden met het bedrag dat ze sparen. Ook in Luxemburg zijn ze zuinig, maar daar zijn mensen al minder tevreden over het gespaarde bedrag. Een meerderheid van de Fransen geeft liever geld uit dan dat ze sparen. Het is simpel. Nederlanders leven om te werken. Fransen werken om te leven, ze focussen op de kwaliteit van het leven.
Bij beleggen is het goed om onderscheid te maken tussen passief en actief beleggen. Bij passief beleggen zijn de kosten lager, maar dat betekent niet dat elke passieve belegger hetzelfde rendement ontvangt. Blijkbaar zitten er in passief beleggen nog veel actieve keuzes die een veel grotere invloed hebben op het rendement dan de kosten van actief beleggen. De kosten zitten hier verstopt in de keuze voor de index, de manier waarop de index wordt gevolgd of in fiscale lekkage. Dit is eenvoudig transparant te maken door de afwijking in nettorendement ten opzichte van de juiste index te hanteren als kostenmaatstaf. Eigenlijk focussen indexbeleggers dus niet op de kosten, maar op het rendement. De juiste manier om indexbeleggers te selecteren is door te focussen op kwaliteit.
Bij actief beleggen zijn de verschillen in rendement nog groter. Daar worden nog meer actieve keuzes gemaakt. Daarom is het daar ook goed om niet te focussen op de kosten, maar op het nettorendement. Een goed voorbeeld is private equity. Iedereen is er over eens dat de kosten bij private equity veel hoger zijn dan via beleggen op de beurs. Tegelijkertijd is ook vrijwel iedereen het er over eens dat met private equity meer rendement kan worden behaald dan met beleggen op de beurs. Zo bezien is er dus een positieve relatie tussen hogere kosten en een hoger rendement. Maar veel van de kosten die worden gemaakt door private equity maken beursgenoteerde bedrijven ook, maar dan vooral in de vorm van adviezen van dure consultants of juist door het intact laten van suboptimaal presterende bedrijfsonderdelen. Private equity focust op het verbeteren van de kwaliteit van de onderneming en krijgt daardoor een beter rendement. Door de focus op kwaliteit gaan de kosten omlaag.
Actieve beleggers op de beurs zijn tegenwoordig een stuk actiever dan vijftien jaar geleden. De komst van het indexbeleggen heeft er voor gezorgd dat de meeste verkapte indexbeleggers zijn verdwenen of gedwongen worden om de kosten fors te verlagen. Uit recent onderzoek blijkt dat actieve beleggers die relatief hoge kosten in rekening brengen ook een beter rendement realiseren. De reden is simpel, de markt wil niet meer betalen voor verkapte indexbeleggers, maar wel voor actieve beleggers die waarde toevoegen. Wie niet goed genoeg presteert, kan bijna niet anders dan de kosten verlagen. Kwaliteit heeft een prijs met als gevolg een beter rendement. Dat beperkt zich overigens niet alleen tot het rendement op de portefeuille, maar ook in de zorg van een persoonlijke adviseur die een belegger kan begeleiden in belangrijke keuzes op essentiële momenten of bij het voorkomen van grote beleggingsfouten. Bij pensioenfondsen, banken en vermogensbeheerders komen vaak mensen voorbij die gemakkelijk scoren door te stellen dat de beleggingskosten omlaag kunnen. Vaak vinden ze een besparing van tien of twintig basispunten al geweldig, zelfs als dit overduidelijk ten koste gaat van de kwaliteit en daarmee het rendement. Dat is meestal het probleem van iemand anders. Uiteindelijk gaat het om het nettorendement. Focus bij beleggen daarom op de kwaliteit, dan gaan de kosten vanzelf omlaag. En pas op voor aanbieders die de kosten verlagen.