Jerome Powell durfde het woord tijdelijk de laatste tijd al niet meer te gebruiken en dinsdag voor de Senaat kwam hij tot inkeer. Het woord ‘tijdelijk’ trok hij officieel terug en voegde daaraan toe dat de inflatie tot ver volgend jaar hoog zal blijven. Met die stap nam hij veel kritische Senatoren de wind uit de zeilen, al stelden financiële markten deze draai minder op prijs. Dat kwam ook doordat hij aangaf dat het afbouwen van het maandelijkse opkoopprogramma sneller zou kunnen gaan dan nu was gepland. Sinds november schaaft de Federal Reserve elke maand 15 miljard dollar af van de oorspronkelijke 120 miljard dollar. Dat betekent dat volgens dit schema dat de Fed medio volgend jaar klaar zou moeten zijn. Sinds dinsdag kan dat volgens Powell best enkele maanden eerder dan medio volgend jaar. Powell kan dat echter niet alleen besluiten. Dat zou dan worden besproken op de bijeenkomst van het Federal Open Market Committee (FOMC) op 14 en 15 december. Het FOMC is het orgaan van de Federal Reserve waarin het monetaire beleid wordt vastgesteld. 

Volgens Powell heeft het besluit om het opkoopprogramma af te bouwen weinig impact op de financiële markten. Toch krijgt de beurs in korte tijd wel veel voor de kiezen. Medio vorige week waren de macro-economische cijfers in de Verenigde Staten zo sterk dat twee renteverhogingen voor de tweede helft van volgend jaar werden verwacht. Die verwachtingen verdwenen als sneeuw voor de zon door de uitbraak van de Omicron-variant van het coronavirus, maar staan sinds dinsdag weer vol op de agenda. Het is overigens nog maar de vraag of de rente volgend jaar ook daadwerkelijk zal worden verhoogd. Tegen de tijd dat de rente moet worden verhoogd, is waarschijnlijk zowel de economische groei als de inflatie afgekomen. Probleem is dat Powell en het FOMC nu niet de handen vrij hebben. Ze worden gedwongen door de opgelopen inflatie en omdat ze worden gedwongen is de perceptie al snel dat de centrale bank achter de muziek aanloopt en daarmee onvoldoende ‘in control’ is. Doordat de Fed zo lang heeft gehamerd op het fenomeen van ‘tijdelijke’ inflatie, zal ze nu een inhaalslag moeten maken om het vertrouwen van de markt in de centrale bank als hoeder van koopkracht niet te verliezen. Datzelfde risico loopt ook de ECB nu de inflatie in de eurozone oploopt. Lagarde heeft al aangegeven dat ze volgend jaar de rente niet zal verhogen. Ook hier kan de vraag worden gesteld of de ECB nog wel voldoende controle heeft over de inflatieontwikkeling, of zal zij ook net als de Fed tot inkeer moeten komen als de inflatiecijfers in Europa hoog blijven. Dat betekent een veel grotere draai, één die waarschijnlijk invloed zal hebben op de verhouding tussen euro en dollar. 

Door het woord ‘tijdelijk’ te benadrukken in zijn argumentatie maakt Powell gebruik van een drogreden. Het ontduikt namelijk de bewijslast. Het woord ‘tijdelijk’ dient als excuus om verder geen geldige argumenten te hoeven geven. Tijdelijk is ook een rekkelijk begrip, in de eeuwigheid is alles tijdelijk. Door te stellen dat er overduidelijk sprake is van tijdelijke inflatie, probeerde Powell te stellen dat er geen nader argument hoeft te worden gegeven om aan te nemen dat dit het geval is. Het ging bijna zover als de drogreden van het bewijs per intimidatie. En dan komen we op het gebied van het Fake News, van verschillende versies van de waarheid. Powell heeft eerder het woord ‘tijdelijk’ gebruikt en toen ook als drogreden. In 2019 zorgden volgens hem tijdelijke factoren ervoor dat de inflatie beneden de doelstelling van 2 procent zou blijven. Vanuit Powell bezien, ligt het gebruik van het woord ‘tijdelijk’ voor de hand. Hij geeft daarmee aan dat de Federal Reserve geen maatregelen hoeft te nemen, het is immers maar tijdelijk. Het is een manier om naar de markt het signaal af te geven dat de Federal Reserve de rente langer laag zal houden. 

In zijn uitleg voor de Senaat over het woord tijdelijk ging hij nog iets verder. Volgens Powell heeft het woord tijdelijk verschillende betekenissen. Voor veel mensen gaat het letterlijk over tijd, maar tijdelijk kan ook betekenen dat iets niet permanent is. Dat de prijsstijgingen van dit moment geen permanente invloed zullen hebben op de lange termijn inflatiedoelstellingen. Als hij dat laatste bedoelde, dan is of was Powell er dus van overtuigd dat hogere prijzen niet zouden leiden tot hogere lonen, en daarmee dus ook geen loon-prijsspiraal. De markt voelde dat volgens Powell onvoldoende aan en dat is volgens hem de reden om het woord ‘tijdelijk’ nu terug te trekken. Er zit dus ook een nadeel aan te veel duidelijkheid. Voor Powell maakte voorzitter Alan Greenspan er veel werk van om er voor te zorgen dat de markt hem juist niet begreep. Met zijn volzinnen vol met Greenspeak zorgde hij voor onzekerheid in de markt, waardoor de Federal Reserve de rente niet hoefde te verhogen. Voor Greenspan waren woorden genoeg om de markt te sturen. 

Powell is aangesteld bij de Federal Reserve door Obama en daarna door Trump voor de eerste keer benoemd tot voorzitter. Dat betekent dat zowel de Republikeinen als de Democraten hem moeilijk kunnen wegstemmen. Het zorgt er ook voor dat Powell zich onafhankelijker kan opstellen. Onafhankelijk betekent dan ook dat Powell er niet voor schuwt om de rente te verhogen. Al eerder heeft hij laten zien dat hij zijn mening kan aanpassen op basis van voortschrijdend inzicht. Het bijzondere is dat Powell waarschijnlijk in 2022 toch nog gelijk gaat krijgen dat de inflatie tijdelijk veel hoger was. Als vanaf medio volgend jaar de inflatie terugzakt naar 2,5 tot 3 procent, dan is de inflatie slechts iets meer dan een jaar rond de 6 procent uitgekomen. In dat opzicht is er sprake van een tijdelijk effect. Bedenk echter wel dat tijdelijk niet beteken dat we die 6 procent ook nog een keer kwijtraken. Alles is in een jaar 6 procent duurder geworden, maar het is bijzonder onwaarschijnlijk dat we in de komende jaren die 6 procent terugkrijgen. Nu maar hopen dat deze tijdelijke inflatie geen permanente gevolgen zal hebben. Het zou toch bijzonder dat de twee duiven Jerome Powell samen met vice-voorzitter Lael Brainard in snel tempo de rente gaan verhogen. Elk excuus zullen ze aangrijpen om de rente langer laag te houden.

Photo by Aron Visuals on Unsplash