Op 21 december wordt Tesla toegevoegd aan de S&P 500 index. In marktkapitalisatie is Tesla veruit het grootste bedrijf dat ooit is toegevoegd aan de S&P 500. Er was even sprake van dat Tesla in twee stappen zou worden opgenomen, maar nu wordt het in één stap het zesde bedrijf in de index met een gewicht van meer dan 1 procent. Tesla is daarmee groter dan Berkshire Hathaway, net achter Facebook. Als gevolg van de opname in de S&P 500 komt er meer dan 100 miljard dollar aan passief geld in beweging. Veel beleggers zien de S&P 500 index als een proxy voor een belegging in Amerikaanse aandelen en de index is dan ook populair onder passieve beleggers. De opname komt ook nog eens tegen het einde van het jaar, de tijd wanneer de liquiditeit op de beurs lager is dan normaal. Het aandeel Tesla is dit jaar met meer dan 570 procent gestegen. Alleen al sinds de aankondiging van de opname op 16 november met nog eens 40 procent. Passieve beleggers hebben dus een belangrijk deel van het rendement gemist.

Tesla wordt opgenomen op de vrijdag voor kerst. Het is dan triple witching, de dag waarop opties en futures op aandelen en aandelenindices expireren. Op basis van de huidige posities mag daarvan een koersversterkende invloed op de onderliggende markt worden verwacht. Reken dus samen met de opname van Tesla waarschijnlijk op meer volatiliteit, zeker op meer volume. Tesla wordt aan het begin van de handelsdag opgenomen, dus veel indexbeleggers zullen tegen het einde van de handelsdag daarvoor een positie innemen. Zo’n wijziging leidt onvermijdelijk tot tracking error, een afwijking tussen het rendement van het indexfonds/etf en de waardeontwikkeling van de index. Bij indexbeleggen moet tracking error gezien worden als de extra kosten die een belegger moet betalen om in de index te beleggen.

De populariteit van indexbeleggen heeft bijgedragen aan de sterke koersstijging van Tesla dit jaar. De prikkel die uitgaat van indexbeleggen richting beursgenoteerde bedrijven is dat het niet uitmaakt hoeveel winst een bedrijf maakt of wat de vooruitzichten zijn voor de toekomt. Uitsluitend het gewicht in de index telt. Dat geldt niet alleen voor Tesla. Indexbeleggen heeft ook bijgedragen aan de sterke koersstijging van de FAAMG-aandelen. Die hebben nu een gewicht van circa 20 procent. De S&P-500 index wordt daarmee steeds exotischer. Aan de ene kant sterk gestegen Big Tech-aandelen en daartegenover een groeiende groep zombie-bedrijven. Daarmee wordt duidelijk dat indexbeleggen vol met actieve keuzes zit. Echte passieve beleggers zitten immers voor een groot deel in private equity: er zijn slechts 41.000 genoteerde bedrijven en 200 miljoen private bedrijven. Een echt passieve portefeuille bestaat ook voor een groot deel uit vastgoed, want de waarde van al het vastgoed in de wereld wordt geschat op 281 biljoen dollar, tegen een wereldwijde aandelenmarktkapitalisatie van 43 biljoen dollar.

Indexbeleggen is een disruptieve innovatie die er voor heeft gezorgd dat de kosten van actieve beleggingsfondsen omlaag zijn gegaan en dat we verlost zijn van de indexhuggers die tegen veel te hoge kosten niet veel meer deden dan verkapt beleggen in de index. Jarenlang stroomde er elk jaar honderden miljarden naar de index. Mede daardoor is het een strategie die moeilijk was te verslaan. Maar de piek in indexbeleggen ligt waarschijnlijk al achter ons. Veel indexfondsen en etfs worden steeds actiever. Er zijn inmiddels meer etfs dan individuele aandelen en je kan het zo gek niet bedenken of er bestaat wel een etf voor. Daarbovenop komt de sterke groei van duurzaam beleggen. Door deze instroom gecombineerd met de toenemende duurzame regelgeving is dit, naar analogie met het indexbeleggen, een beleggingsstrategie die de komende jaren moeilijk is te verslaan. Maar eerst profiteert dit jaar onder andere de iShares MSCI USA Momentum Factor ETF waar Tesla een gewicht heeft van 7,2 procent en uiteraard de iShares MSCI USA SRI Etf waar Tesla een gewicht heeft van 5,5 procent. Kortom: duurzaam momentum, een goede samenvatting van wat goed presteerde in 2020. Eens kijken hoe de wereld er na 21 december uitziet.

Photo by Eduardo Arcos on Unsplash