Elektrisch rijden heeft de toekomst.

Van alle Amerikaanse autoproducenten gaat Tesla in beurswaarde aan kop. Fundamenteel kunnen analisten van die hoge waardering geen chocola maken, maar de kracht van het verhaal van Elon Musk en een stevige ‘short squeeze’ zorgen voor de spectaculaire koersstijging.

Door Tesla is de hele auto-industrie om. In snel tempo komen er nieuwe elektrische modellen, mede gedwongen door steeds strengere uitstootnormen.

De grote vraag naar batterijen zorgt voor schaalvoordelen en dalende prijzen. Nieuwe innovaties op batterijgebied versnellen het naderende einde van het fossiele tijdperk. Binnenkort is een elektrische auto zonder subsidie goedkoper dan een fossiel aangedreven auto.

Toch zitten er niet alleen maar voordelen aan een elektrische auto. Bij de productie van een elektrische auto wordt er meer CO2 uitgestoten dan bij een standaard auto.

Op het moment dat er een elektrische auto wordt verkocht, komt er geen zonnecel of windmolen bij, maar er moet wel meer stroom worden geproduceerd. Bij kolen-, gas- en kerncentrales kan je de productie nauwkeurig regelen. Met gascentrales, die vaak standby staan, kan je nog op korte termijn extra elektriciteit leveren als dit nodig is. Kolengestookte stroom is nog steeds goedkoper, dus alle extra stroom komt daar vandaan.

Oplossing lijkt het sluiten van de kolencentrales. De Hemwegcentrale (650MW) is net dicht. Blijven over de Amercentrale, Eemshaven, Engie Maasvlakte en MPP3 Maasvlakte. Sluiten van deze centrales betekent dat Nederlandse gascentrales naar verwachting 40% voor hun rekening nemen (helft C02 uitstoot van een kolencentrale), maar de overige 60% komt uit het buitenland. Daarvan is meer dan de helft kolen en (nog veel erger) bruinkool. Het is de markt die bepalend is voor welke elektriciteit er wordt geleverd. Voor wat betreft groene stroom, kijk maar eens naar Lubach

Die auto rijdt dus op stroom uit een kolengestookte centrale. Een simpele rekensom leert dat dan de gecombineerde CO2-uitstoot hoger is dan bij een traditionele auto.

Elektrische auto’s stoten ook fijnstof uit. Bij een standaard auto komt 90 procent van het fijnstof tegenwoordig van de banden en de remmen. Daar staat tegenover dat een elektrische auto meer remt op de motor. Een elektrische auto is door de batterijen veel zwaarder en stoot daardoor al snel meer fijnstof uit. De gemiddelde elektrische auto stoot wellicht 25 tot 40 procent minder fijnstof uit, maar een 2200 kilo zware Tesla is geen gemiddelde elektrische auto. Bovendien spoort zo'n elektrische auto aan om er wat dynamischer mee te gaan rijden. Niets is immers zo leuk om als eerste te vertrekken bij het stoplicht.

Het huidige elektriciteitsnetwerk is niet berekend op al die elektrische auto’s. Stroom uit zonnecellen en windmolens is er ook niet altijd. Er moet fors worden geïnvesteerd. Tegelijkertijd dreigt dan het bestaande fossiele netwerk te worden afgeschreven. Nederland is zelfs vrij uniek omdat wij dankzij het gas uit Groningen, in elk huis gas kunnen leveren tot aan de voordeur.

Het abrupt stoppen met fossiele brandstoffen brengt daarom grote financiële risico’s met zich mee, omdat de bestaande fossiele infrastructuur langjarig is gefinancierd. Neem bijvoorbeeld de hoge investeringen in LNG, die er voor zorgt dat het gebruik van aardgas wereldwijd fors toeneemt. Dat netwerk is bovendien na enkele technische aanpassingen geschikt voor het transport van groene waterstof. Waterstof kan gebruikt worden in brandstofcellen. De auto rijdt nog steeds elektrisch, maar zonder problemen met lange afstanden, koud weer, oplaadtijden etc. Simpel waterstof tanken bij de pomp.

Overigens gaat er veel subsidie naar het elektrisch rijden. Willen we CO2 en ook waterdamp, nog belangrijker voor het broeikaseffect, terugbrengen dan zijn er betere methodes. Het planten van bomen is een veel efficiëntere manier om CO2 te reduceren.

Beleggen in fossiele brandstoffen is uit. Vorig jaar steeg de olieprijs sterker dan de Amerikaanse aandelenmarkt, maar toch was de energiesector de slechtst presterende sector in de S&P 500. De totale waarde van die sector is nu kleiner dan de waarde van Apple. Het is moeilijk voor te stellen dat in een tijdperk van negatieve rentes (en een obligatiebubbel van 17 biljoen) de hoge vrije kasstromen uit de energiesector niet aantrekkelijk zijn voor beleggers. Een energiesector die al dan niet gedwongen ook de transitie zal maken richting alternatieve energie (en daarbij een voorkeur heeft voor waterstof)

Dit jaar is de energiesector de sector met de hoogste winstgroei. In de IT-sector ligt de winstgroei dit jaar onder het marktgemiddelde. De vraag naar olie stijgt nog altijd en de wereldconsumptie ligt inmiddels boven de 100 miljoen vaten per dag.

Verder zorgt olie voor diversificatie in een portefeuille, bijvoorbeeld als de situatie in het Midden-Oosten uit de hand loopt of als Elizabeth Warren op de eerste dag in het Witte Huis stopt met fracken. De kans is overigens groot dat Bernie Sanders de tegenkandidaat wordt van Trump, maar ook hij zal anders tegen fracken aankijken dan de Republikeinen.

Bovendien worden beleggers beloond om te wachten. Royal Dutch Shell heeft een vrije kasstroom van 11 procent en een dividendrendement boven de 6 procent, spectaculair goedkoop in het tijdperk van negatieve rentes.

Aardgas is een goed alternatief voor kolen en olie. Het is volop beschikbaar en nu overgaan betekent direct minder CO2-uitstoot. Dankzij LNG is er een bovendien een wereldomvattend netwerk. Waar Nederland van het gas afgaat, gaat de wereld er massaal aan. Royal Dutch Shell is om die reden overgestapt op gas, een verstandige keuze.

In de transitie van aardgas naar groene waterstof en brandstofcellen kan veel beter gebruik worden gemaakt van de bestaande infrastructuur. Bij het gebruik van brandstofcellen verdwijnen alle nadelen van elektrisch rijden. De toekomst is elektrisch, maar dan zonder batterijen.

Photo by Callum Shaw on Unsplash