Duitsland wordt dertig op drie oktober. In die dertig jaar na de eenwordig is Duitsland van zieke man van Europa opgeklommen tot Exportweltmeister. Duitsland heeft optimaal geprofiteerd van de opkomst van China, wordt in de export ook nog eens geholpen door een relatief zwakke munt (de euro) en met de eenwording kwam er een waar arsenaal aan goedkope arbeidskrachten beschikbaar uit het voormalige Oostblok. Beter dan dat wordt het niet. Maar het tij is voor Duitsland aan het keren. De export naar China hapert door Corona en de deglobaleringstrend. Een zwakkere dollar betekent onvermijdelijk een sterkere euro en zo goedkoop zijn de Polen en Bulgaren ook niet meer. Gelukkig zit economisch het tij mee voor de grootste economie in Europa, maar het is onwaarschijnlijk dat de exportgeleide groei de komende decennia zal voortzetten. De recente handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten heeft ook een grote impact op de Duitse export. Het is dan ook niet zonder reden dat Merkel de knoop heeft doorgehakt en meer opschuift richting Europa. Duitsland accepteert een meer expansief fiscaal Europees beleid in ruil voor tal van maatregelen om de structurele groeivoet van de Europese economie omhoog te krijgen. Meer dan de helft van de Duitse export gaat immers naar andere landen binnen de Europese Unie (ex-Verenigd Koninkrijk). Dat is een markt die voor een belangrijk deel zal verdwijnen wanneer de eurozone uit elkaar knalt. Dan kunnen de Zuidelijke lidstaten zich de dure Duitse auto’s niet meer veroorloven. Met andere woorden: de Europese eenheid is goed voor de Duitse auto-industrie, een industrie die toch al alle zeilen moet bijzetten om bij te blijven.
Duitsland is op dit moment voorzitter van de Europese Unie. Aan Duitsland de eer op de agenda op te stellen en de bruggen te bouwen tussen de verschillende leiders van de Europese landen. Het is ook Duitsland dat vanuit het continent de Brexit mag coördineren. De Duitse economie lijkt er beter voor te staan dan in andere landen van de eurozone. De eerste Coronagolf werd door de Duitsers effectief bestreden en de krimp was mede door de ruimhartige steun van de Duitse overheid veel kleiner dan in andere Europese landen. De verkoop van bijvoorbeeld vrachtwagens lijkt inmiddels genormaliseerd. De detailhandelsverkopen lagen in mei hoger dan het niveau vorig jaar en het bezoek aan Duitse restaurants ligt slechts 3 procent onder dezelfde periode van vorig jaar. Duitsland heeft dan ook met maar liefst 130 miljard (bijna 4 procent van het BBP) de economie gesteund. Een economie die klaar is om te profiteren van het cyclische herstel van de wereldeconomie.
Dat Duitsland meer opschuift richting Europa doet denken aan het Heilige Roomse Rijk, een politiek verband van wereldlijke en kerkelijke gebieden die direct of indirect onderworpen waren aan de soevereiniteit van de Rooms-Duitse keizer. Dit was een periode van relatieve stabiliteit waardoor burgers vrijheden kregen en mogelijkheden om zich te ontwikkelen. De keizer zorgde voor militaire veiligheid en de macht van de paus rijkte zelfs tot over de rijksgrenzen. Op dit moment zorgt de Verenigde Staten via de Navo voor een vergelijkbare stabiliteit in Europa. Wat dat betreft is de datum van 3 november dit jaar net zo belangrijk als 3 oktober. Op het moment dat Trump de verkiezingen wint, neemt de kans snel toe dat de Amerikanen uit de Navo stappen, als we John Bolton mogen geloven. Dat zet meteen extra druk op de Europese Unie. De Navo was immers samen met de Europese Unie een onderdeel van het Marshall-plan. Net nu Duitsland zijn plek lijkt te vinden in Europa en een baken wordt van stabiliteit, beschaving en gematigdheid krijgt de Duitse federatie mogelijk opnieuw te maken met het hedendaagse populisme en fanatisme. Zo zijn de Amerikaanse verkiezingen dit keer ook belangrijk voor de stabiliteit in Europa.
Photo by AC Almelor on Unsplash