Op 23 april komen de Europese leiders voor de vierde keer in videoconference bijeen om de reactie van de Europese Unie op de Coronacrisis te coördineren. Op de bijeenkomst van 26 maart is afgesproken dat er een gezamenlijke exit-strategie moet komen, zodat de Europese maatschappij weer normaal kan functioneren. Voor het gemak moeten daar ook de groene transitie en de digitale transformatie in meegenomen worden. Samen met de ECB wordt er gewerkt aan een uitgebreid plan met ongekende investeringen. Door de negatieve reacties uit Italië na de vorige bijeenkomst krijgt deze meer gewicht. Liefst 88 procent van de Italianen vindt de steun van de Europese Unie onvoldoende. Volgens een vorige maand gehouden onderzoek gelooft nu 67 procent van de Italianen dat het lidmaatschap van de Europese Unie nadelig is voor Italië. In november 2018 lag dit percentage nog op 47 procent. Als er nu verkiezingen zouden worden gehouden, komt er een rechtse en euro-sceptische coalitie. Een regering die zal aansturen op een vertrek van Italië uit de eurozone.
Noord-Europa wil geen eurobonds. Italië wil niet gebruik maken van het ESM. De Italiaanse staatsschuld is nu 136 procent van het BBP. Door de lockdown mist de Italiaanse staat belastinginkomsten en krimpt tegelijkertijd het BBP. Dan gaat het snel. Als de virusuitbraak achter de rug is, ligt de Italiaanse schuld boven de 180 procent van het BBP. Er moet dus snel een oplossing komen. De recente beschuldigingen over en weer helpen daar niet bij. Volgens de Italianen is Nederland een belastingparadijs. Bij Duitsland begonnen de Italianen zelfs over de schulden uit de Tweede Wereldoorlog, de manier om de Duitsers op scherp te zetten. Italië zelf wordt vooral gewezen op haar eigen verantwoordelijkheid, of het gebrek er aan.
Principes gaan altijd over geld. De Italianen vragen om solidariteit, maar wat ze bedoelen is geld. Alleen het idee dat de Duitse belastingbetaler harder moet werken zodat Duitsland geld naar Italië kan sturen, waarna Italianen een BMW kunnen kopen, klinkt voor de Duitsers niet erg uitnodigend. De Italianen zullen ook wat moeten doen om het probleem op te lossen. Economische hervormingen en het aanpakken van de belastingontwijking zijn maatregelen die op lange termijn werken, maar die op korte termijn weinig oplossen. Herstructureren van de Italiaanse staatsschuld onder leiding van Mario Draghi klinkt verleidelijk, maar de Italiaanse staatsschuld zit direct of indirect voor een groot deel bij de Italiaanse burgers. Waar Griekse burgers in 2012 ongeveer 30 procent van de staatsschuld in bezit hadden, is dat in Italië 70 procent. Om de schuld terug te brengen naar een houdbaar niveau moet die al snel door de helft. Zo’n herstructurering raakt de Italiaanse consumptie, de Italiaanse banken en de Italiaanse economie.
Er moet geld op tafel komen en er is vast nog wel een nieuw Europees vehikel naast het ESM dat de EU kan creëren. Nu de ECB toch het pad van de monetaire financiering is ingeslagen, is geld opeens ook geen probleem meer. Dat geld voor Italië komt er dus. Alleen zijn besluiten in Europa meestal een compromis, liefst twee dagen na de laatste deadline. Daarmee is de oorzaak van het probleem niet weggenomen. Dat is de euro. Door de euro zit Italië de afgelopen twintig jaar gevangen in een permanente recessie. Meer geld verbetert niet de concurrentiekracht van de Italiaanse economie. De beste oplossing is stoppen met de euro om direct daarna een nieuwe douane-unie, inclusief Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen, te starten. Maar dat besluit wordt deze week niet genomen.
Photo by Han Dieperink, Antelope Canyon, with help from Lydell 'Did somebody say Margarita' Lane from Page, Arizona. Ahóá! Nizhónígo Nee Ado’ááł