De bijeenkomst van het World Economic Forum in januari 2021 is uitgesteld tot de zomer van 2021. De ‘mannen van Davos’, een groep van voornamelijk mannen die zichzelf als de internationale elite zien, staan symbool voor de hyperglobalisering van de afgelopen decennia. Hyperglobalisering is een versnelling van de globalisering, een proces dat al vele eeuwen zorgt voor meer economische, culturele en politieke uitwisseling op mondiaal niveau. Het uitstel van de bijeenkomst in Davos komt op een moment dat de wereld wel wat leiderschap kan gebruiken. Het uitstel lijkt symbool te staan voor de toenemende wanorde in de wereld.
Hyperglobalisering is mogelijk gemaakt door de val van de muur, de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie en de IT-revolutie. Dankzij het moderne containervervoer nam de internationale handel snel toe. Dat bracht veel welvaart, maar ook negatieve neveneffecten op het milieu en het klimaat. Globalisering zorgde er wel voor dat de welvaart in de wereld beter werd verdeeld, maar de opkomende middenklasse in Azië is steeds meer gaan concurreren met de westerse middenklasse, waarmee de kiem werd gelegd voor het antiglobalisme en het populisme.
Sinds de Grote Financiële Crisis is er een tegenbeweging die ook wel deglobalisering wordt genoemd. Hoewel het tegenwoordig lijkt of de westerse wereld aanstuurt op minder internationale samenwerking, schrok China van haar afhankelijkheid van de Verenigde Staten tijdens de Grote Financiële Crisis. China was afhankelijk van Amerikaanse dollars, van de Amerikaanse banken, van Amerikaane technologie en van de export naar de Verenigde Staten. De afgelopen tien jaar heeft het land aangestuurd op een grotere positie van de renminbi in het internationale betalingsverkeer, is het land dankzij fintech minder afhankelijk van Amerikaanse banken en werkt het aan de herbalancering van de eigen economie die minder afhankelijk is de export naar de Verenigde Staten. Ook het ‘Made in China 2025’ initiatief is een programma om de afhankelijkheid van de rest van de wereld te verkleinen. Alleen bedreigt het land daarmee het technologisch leiderschap van de Verenigde Staten dat onder Trump uitmondde in een handelsoorlog.
Nu is het nog steeds de vraag of de Coronacrisis de deglobalisering gaat versnellen of dat het de wereld toch weer dichter bij elkaar brengt. Lange aanvoerlijnen zijn kwetsbaar en het lijkt voor de hand te liggen om voortaan lokaal en dichtbij te produceren. Toch is deze reactie enigszins naïef. De vergaande specialisatie in de wereld heeft een enorme bijdrage geleverd aan onze welvaart. De energietransitie zal een impuls geven aan de verdere globalisering. Dan zijn er geen negatieve neveneffecten meer op het milieu en het klimaat en zijn de marginale kosten van vervoer nihil. De zon schijnt immers voor niets. Het feit dat kunstmatige intelligentie, robotica en 3D-printing productie lokaal en dichtbij mogelijk maakt, betekent niet het einde van dit specialisatieproces in de wereld. Het geeft daaraan eerder een nieuwe dimensie. Prijs blijft uiteindelijk de bepalende factor.
Bovendien is de noodzaak tot betere internationale samenwerking juist door de Coronacrisis pijnlijk duidelijk geworden. Er is al sprake van meer samenwerking bij de ontwikkeling van een vaccin tegen Corona. Samenwerking die ook vereist op het gebied van de klimaatcrisis en de energietransitie. Door de Coronacrisis is er ook een versnelling van het online leren, winkelen en werken. Online bestaan er geen grenzen. Virtuele bijeenkomsten vervangen reizen en fysieke bijeenkomsten. Dankzij de cloud kan iedereen overal werken. Waar globalisering tot op heden vooral zichtbaar was in fysieke producten, zorgt de Coronacrisis voor een globaliseringsgolf op het gebied van diensten. Azië heeft in dit opzicht de potentie om het stralend middelpunt te worden, daar woont immers meer dan de helft van de wereldbevolking. Een toepasselijk alternatief voor Davos is het Silk Road Ski Resort in Urumqi, Xinjiang. Dan kunnen de ‘mannen van Urumqi’ zich meteen bekommeren over de Oeigoeren.
Photo by Ricardo Resende on Unsplash