Terug naar site

Het risico van de euro

Column IEX maart 2022

14 juni 2022

Eén van de gevolgen van de Russisch inval in de Oekraïne is een verzwakking van de euro. Dat komt doordat de kans op een recessie in de eurozone sterk is toegenomen, maar dat is vooral een gevolg op de korte termijn. Op de lange termijn mag een forse verslechtering van de Europese handelsbalans worden verwacht. De euro is voor steeds meer landen geen alternatief voor de dollar meer. Europese eenheid is vereist om ervoor te zorgen dat de euro en daarmee de Europese Unie behouden blijft. 

Het grote verschil tussen Europa en de Verenigde Staten als gevolg van de oorlog in Oekraïne is dat Europa de lasten mag dragen, terwijl de VS de lusten krijgt. Europa is voor wat betreft energie sterk afhankelijk van Rusland, terwijl de Verenigde Staten sinds de schalierevolutie zelfvoorzienend zijn voor wat betreft energie. Ook profiteren Amerikaanse boeren van de hoge graanprijzen. De hogere defensie-uitgaven zijn een last voor de Europeanen, terwijl Amerikaanse wapenproducenten profiteren. 

De Europese energie uit Rusland wordt betaald in euro. Ook als de Europeanen in dollars betalen, vloeit een groot deel van de opbrengst terug naar het eurogebied. Tot voor kort voelden de oligarchen zich opperbest in Europa. Op een gegeven moment was de voertaal in de duurste wijk van Londen Russisch en verschillende Europese restaurants kennen een Russisch deel van de kaart, daar waar de flessen wijn boven de 1.000 euro uitkomen. Marbella, de Côte d’Azur, de Place Vandôme, overal waren Russen te vinden. Een zichzelf respecterende voetbalclub zonder Russische eigenaar leek niet te bestaan. Nu Europa vrijwillig besloten heeft om te stoppen met Russische energie, komen deze euro’s niet meer retour. Al drie maanden is er sprake van een oplopend tekort op de handelsbalans als gevolg van de dure energie. Daar is de boycot van Russische olie en gas niet in meegenomen. 

Straks moeten er gewoon harde dollars worden neergelegd voor olie en gas en de kans is klein dat de Arabieren hun geld nog veel langer willen aanhouden in euro. Na de aanslagen van 11 september 2001 was de nieuwe euro lange tijd een alternatief voor de dollar, maar net als de Russische oligarchen zal ook de gemiddelde oliesjeik zich achter de oren krabben over investeringen in Europa. Ook Chinese miljardairs hebben zo hun twijfel. Onder druk is zelfs Zwitserland bezweken. Ook daar is Russisch geld, waarschijnlijk zo’n 200 miljard Zwitserse frank, niet meer veilig. Waarom het geld van de Arabieren en de Chinezen wel? 

Op het moment dat zelfs de Russische centrale bank niet meer bij haar reserves in westerse valuta kan komen, daalt het vertrouwen van Rusland, het Midden-Oosten en China in de euro snel. De dollar heeft ten minste nog het voorrecht van haar status van reservemunt. Die reputatie heeft de euro niet. Er is werk aan de winkel in Europa want het europroject is nog niet af. Verder integratie is vereist, anders legt de euro en daarmee de Europese Unie het loodje en krijgt Poetin alsnog zijn zin.