Sinds de Russische inval in de Oekraïne staan aandelenmarkten hoger. Kopen op de dip lijkt voor de zoveelste keer al snel goed uit te pakken. In combinatie met het feit dat de wereldindex slechts enkele procenten onder het all-time-high staat, wordt het tijd om voorzichter te worden. 

Na een volatiel eerste kwartaal geven de aandelenmarkt en de obligatiemarkt afwijkende signalen. De aandelenmarkt lijkt overtuigd van een zogenaamde zachte landing, een scenario waarin de Federal Reserve de inflatie weet te drukken zonder de economie in gevaar te brengen. Op de obligatiemarkt zijn de verliezen historisch groot en is vooral de korte rente zo sterk gestegen dat er sprake is van een inverse rentecurve, een signaal voor een aanstaande recessie. Verder zorgt de extreem negatieve reële rente ervoor dat zowel spaarders als houders van obligaties naar de aandelenmarkt roteren. Daarbij lijken ze de oorlog in Oekraïne te negeren, inclusief de macro-economische gevolgen van deze oorlog. 

Over de afgelopen maanden zijn er in plaats van drie nu negen renteverhogingen ingeprijsd. Daarmee zou de beleidsrente eind dit jaar op 2,5 procent uitkomen en op 3,5 procent eind volgend jaar. Voor de Fed is dat nog niet genoeg. Uit de notulen blijkt dat de FED vanaf mei gaat beginnen met monetaire verkrapping. Dat is het tegenovergestelde van monetaire verruiming, in plaats van het opkopen van obligaties laat men nu obligaties vrijvallen en als dat nog niet voldoende is, verkoopt de Fed tot 95 miljard aan obligaties per maand. Zo’n snelle reeks van verkrappende maatregelen maakt het organiseren van een zachte landing niet gemakkelijk. Het verleden leert dan dat de impact dan een stuk harder is. 

De stijgende rente kan vanaf dit punt vat krijgen op de aandelenmarkt. Veel beleggers lijken te rekenen op een korte periode van stijgende rentes en zijn er ook van overtuigd dat de reële rente negatief blijft. Een negatieve reële rente is altijd goed voor de waardering van de aandelenmarkt. Gelet op de hoogte van de inflatie, lijkt dit een vergaande vorm van wensdenken. Als de Fed echt als doel heeft de inflatie de kop in te drukken, dan moet er sprake zijn van een positieve reële rente. 

Veel bedrijven krijgen de komende tijd te maken met economische tegenwind. Tot op heden profiteerde men vooral van de hoge nominale groeivoet van de economie, reëel plus inflatie groeit de economie meer dan 10 procent. Maar nu komt ook de keerzijde in de vorm van hogere kosten, hogere rentelasten en hogere lonen. Bovendien is het logistiek nog altijd een zooitje en met vertraging vreten hogere energielasten en hogere grondstoffenkosten de winstmarges weg. Ook zal de consumptie verschuiven van producten (populair tijdens de lockdown) naar diensten, zodra de economie weer volledig opengaat. Veel van de bedrijven die deze diensten leveren zijn niet beursgenoteerd. Het resultaat is dat zonder dat de Fed al veel gedaan heeft, de vertraging in de economie is begonnen. In Europa lijkt dankzij Oekraïne een recessie onvermijdelijk. Met nieuwe lockdowns in Azië zijn ook bedrijfswinsten niet immuun voor deze nieuwe realiteit.